PROGRAM PROFILAKTYCZNO – WYCHOWAWCZY
SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 W SZCZYRKU
- HELENY MARUSARZÓWNY
NA LATA 2024 – 2027
WPROWADZENIE
„Program Profilaktyczno-Wychowawczy Szkoły Podstawowej Nr 1 w Szczyrku” skierowany jest do uczniów klas I – VIII. Jest to program długofalowy, przewidziany do realizacji w ośmioletnim cyklu kształcenia. Stworzono go ze względu na zagrożenia wynikające z zachowań agresywnych, przemocy słownej i fizycznej wśród uczniów, jak też w celu zapobiegania patologiom i innym zachowaniom ryzykownym. Uwzględnia on działalność profilaktyczno-wychowawczą szkoły związaną z problematyką bezpieczeństwa, cyberprzemocy oraz wszelkiego rodzaju uzależnień. Jego podstawę tworzą treści związane z wychowaniem- wspieraniem dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, które powinno być wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu prewencji oraz profilaktyki. Najważniejszą zasadą obowiązującą wszystkich pracowników Szkoły Podstawowej nr1 w Szczyrku jest podejmowanie działań mających na celu dobro dziecka, poszanowanie jego praw oraz ochrona jego godności. Profilaktyka powinna być rozumiana jako zapobieganie występowania niepożądanych procesów i zjawisk określanych poprzez przejawy patologii życia społecznego i jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów. Program ma na celu wprowadzenie uczniów w świat wartości, współpracy, patriotyzmu i szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowania relacji społecznych sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia; wykształcanie poczucia godności własnej osoby i szacunku dla innych, wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej, etnicznej. W programie uwzględnia się wyniki z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora szkoły, a także wyniki ewaluacji dotyczącej diagnozowania efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej świadczonej w szkole. Program został uchwalony przez Radę Rodziców, Samorząd Uczniowski w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Szkoły Podstawowej Nr1 w Szczyrku.
PODSTAWA PRAWNA
1.Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej .
- Akty prawne Konwencji Praw Dziecka.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U.2012, poz. 997 ze zm.).
- 4. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U.03.11.114 z dnia 2003.01.29 z późn. zm.).
- Narodowy Program Zdrowia.
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 984 ze zm.)
8.Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 1606)
9.Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900)
10.Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.
11.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. Nr 26, poz. 226).
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2021r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 289 oraz 535).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. poz. 1870) .
14.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013, poz. 532
- Statut Szkoły Podstawowej Nr 1 w Szczyrku.
- Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem.
MISJA SZKOŁY
Misją naszej szkoły jest wychowanie człowieka wszechstronnie wykształconego, przygotowanego do samodzielnego zdobywania wiedzy, zmotywowanego do podejmowania wyzwań, otwartego na świat, wrażliwego na jego problemy innych, uczciwego, rozwijającego zainteresowania, potrafiącego osiągnąć sukces, a przede wszystkim umiejącego podejmować dojrzałe i odpowiedzialne decyzje życiowe. Aby osiągnąć założone cele w szkole stwarzamy atmosferę przyjazną dla ucznia, kształtujemy umiejętności i postawę uczniów, poprzez dostosowanie do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci. Kultywujemy tradycje oraz ceremoniał szkolny, a wszystkie działania pedagogiczne i opiekuńczo-wychowawcze kierujemy w stronę podopiecznych, tworząc warunki intelektualnego, emocjonalno-społecznego, estetycznego i fizycznego rozwoju uczniów. Współdziałamy z rodzicami, którzy są najlepszymi partnerami i sojusznikami nauczycieli i wychowawców. Ustawicznie diagnozujemy potrzeby i oczekiwania środowiska szkolnego i lokalnego.
MODEL ABSOLWENTA SZKOŁY
- Ma poczucie własnej godności i wartości.
- Zdobytą wiedzę i umiejętności potrafi zastosować w praktyce.
- Jest dobrze przygotowany do podjęcia nauki w szkole ponadpodstawowej.
- Szanuje wielowiekowe dziedzictwo kulturowe.
- Potrafi odróżnić dobro od zła w oparciu o uniwersalne wartości.
- Rozumie potrzeby innych i potrafi z nimi współpracować.
- Jest asertywny, tolerancyjny, otwarty na innych, szczery i wrażliwy.
- Cechuje się kulturą i odpowiedzialnością.
- Dba o swoje zdrowie i otoczenie.
- Jest świadomy swoich praw oraz praw innych ludzi-zna swoją wartość, swoje prawa, zna i respektuje prawa innych.
CELE PRACY PROFILAKTYCZNO-WYCHOWAWCZEJ W SZKOLE
SZKOŁA
- Tworzy miłą i serdeczną atmosferę.
- Wspiera i motywuje uczniów do podejmowania coraz to nowych wyzwań.
- Otacza opieką uczniów słabszych, z problemami zdrowotnymi i rodzinnymi.
- Diagnozuje zagrożenia.
- Wcześnie interweniuje w sytuacji zaistniałego problemu powołując grupy robocze Zespołu Wychowawczego.
- Zapobiega niebezpieczeństwom, w tym przemocy fizycznej i psychicznej.
- Wspiera się uczniów w rozwoju emocjonalnym, społecznym i fizycznym.
- Zwraca szczególną uwagę na budowanie przyjaznego klimatu w szkole i grupie klasowej(ze względu na przypadki wykluczeń).
- Wykorzystuje mechanizmy wsparcia rówieśniczego oraz modelowania konstruktywnych zachowań uczniów.
- Wspiera uczniów podejmujących działania prospołeczne.
- Zwiększa się samoświadomość uczniów co do niebezpieczeństw i zagrożeń poprzez uczestnictwo w programach profilaktycznych, pogadankach wychowawczych i zajęciach psychoedukacyjnych.
- Przeciwdziała i zapobiega uzależnieniom, osłabia się czynniki ryzyka, wzmacnia się czynniki chroniące.
- Dba się o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów w szkole.
UCZEŃ
- Potrafi wyrażać swoje potrzeby i skutecznie porozumiewać się z otoczeniem w sposób asertywny i niekonfliktowy.
- Szanuje godność innych.
- Podejmuje inicjatywy do pracy zespołowej i zgodnie współpracuje w grupie.
- Stosuje zasady przyjęte w zespole klasowym oraz zapisy zawarte w Statucie Szkoły.
- Wyraża swoje uczucia, jest otwarty na potrzeby innych.
- Bierze udział w życiu klasy i szkoły.
- Dokonuje mądrych i przemyślanych wyborów.
UCZESTNICY PROGRAMU PROFILAKTYCZNO-WYCHOWAWCZEGO
RODZICE
Mają prawo do wychowania zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i moralnymi. Aktywnie uczestniczą w życiu szkoły. Znają i akceptują program wychowawczo-profilaktyczny. Wspierają rozwój dziecka w jego poczynaniach. Zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa. Wspierają wychowawcę i nauczycieli w podejmowanych przez nich działaniach, służą doświadczeniem i pomocą.
WYCHOWAWCY
Dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie. Wspierają rozwój uczniów i usamodzielnianie się. Prowadzą dokumentację nauczania. Opracowują i realizują program wychowawczo-profilaktyczny. Koordynują pracę wychowawczo-profilaktyczną w zespole klasowym. Dokonują rozpoznania sytuacji rodzinnej i osobistej ucznia. Podejmują działania w przypadkach przemocy wobec niego, zaniedbań opiekuńczych, ujawnionych nałogów. Wnioskują o objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Informują rodziców o proponowanych formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Integrują zespół klasowy i kierują nim. Wykorzystują potencjał grupy do wspierania jej członków, oceniają zachowania uczniów. Wdrażają do samooceny postępów w zachowaniu, nadzorują realizację obowiązku szkolnego. Promują osiągnięcia klasy i pojedynczych uczniów. Inspirują pracę zespołową w klasie, przydzielają zespołom zadania na rzecz klasy, szkoły i środowiska oraz wspólnie oceniają stopień ich realizacji. Współdziałają z nauczycielami uczącymi w klasie. Współpracują z rodzicami; włączają rodziców w sprawy programowe i organizacyjne klasy. Współpracują z dyrekcją szkoły, pedagogiem i pielęgniarką. Współdziałają z instytucjami pracującymi na rzecz dziecka: policją, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, sądami rodzinnymi, poradniami specjalistycznymi i in.
NAUCZYCIELE
Oddziałują wychowawczo na uczniów niezależnie od przypisanych im funkcji dydaktycznych. Odpowiadają za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole, podczas wyjść i wyjazdów szkolnych. Udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznane potrzeby uczniów. Informują o potrzebach związanych z problemami w nauce oraz o przejawianych zdolnościach. Wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania. Inspirują uczniów do twórczych poszukiwań, aktywności i samodzielności. Kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu. Reagują na przejawy nietolerancji, dyskryminacji i innych negatywnych zachowań. Dążą w swojej pracy do integracji zespołu klasowego, angażując w życie klasy wszystkich uczniów. Wspólnie z pedagogiem zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów, dostosowują wymagania edukacyjne do specyficznych potrzeb ucznia. Współtworzą atmosferę życzliwości i zrozumienia, budzą szacunek swoją wiedzą, kompetencją i postawą. Proponują uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i poza nią. Realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele Programu Wychowawczo-Profilaktycznego szkoły.
PRACOWNICY ADMINISTRACYJNO-TECHNICZNI
Swoją postawą powinni być wzorem zachowań dla uczniów, szczególnie w zakresie: – wywiązywania się z powierzonych obowiązków – kultury osobistej – zachowań prozdrowotnych. Powinni reagować na wszelkie przejawy niewłaściwych zachowań uczniów (brak kultury osobistej, kultury słowa, przejawy agresji i przemocy itp.)
SAMORZĄD UCZNIOWSKI
Uczniowie są współorganizatorami imprez szkolnych. Wspierają akcje charytatywne. Znają i przestrzegają norm zachowania obowiązujących w szkole. Akceptują innych uczniów, szanują ich prawa. Współtworzą społeczność szkolną i wykorzystują swe prawo do samorządności. Prowadzą zdrowy tryb życia i dbają o swoje środowisko. Mają szacunek do kultury, języka i tradycji narodowej.
PEDAGOG I PSYCHOLOG SZKOLNY
Rozpoznaje indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów w celu określenia przyczyn niepowodzeń edukacyjnych oraz wspierania mocnych stron uczniów. Diagnozuje sytuacje wychowawcze w szkole w celu rozwiązywania problemów wychowawczych oraz wspierania rozwoju uczniów. Udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb. Podejmuje działania z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów uczniów. Inicjuje różne formy pomocy w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów. Współpracuje z organami i organizacjami lokalnymi(policja, sąd rodzinny, kuratorzy, MOPS, GKRPA, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przemocy Domowej, lekarz rodzinny, pielęgniarka szkolna).
ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI I WYCHOWANIA
ZDROWIE
Propagowanie pozytywnych wzorców zachowania i zdrowego stylu życia.
RELACJE
Kształtowanie postaw społecznych. Wychowanie do wartości (tolerancji wobec inności, zasad demokracji, sprawiedliwości społecznej i zasad moralnych). Kształtowanie umiejętności rozpoznawania, nawiązywania i wyrażania stanów emocjonalnych w formie przekazów werbalnych i niewerbalnych.
WARTOŚCI, NORMY, ZASADY
Uświadomienie znaczenia miłości, przyjaźni w życiu człowieka. Rozwijanie poczucia własnej wartości poprzez aktywne formy pracy, rozpoznawanie i rozumienie pozytywnych cech każdego ucznia. Rozwijanie wrażliwości na dobro. Kształtowanie postawy szacunku wobec siebie i innych. Wyrabianie u uczniów zdolności dostrzegania potrzeb innych ludzi-propagowanie idei wolontariatu.
KULTURA
Wartości, normy, wzory zachowań. Wypracowanie w zespołach klasowych norm i reguł obowiązujących każdego ucznia na terenie szkoły. Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych dzieci i młodzieży. Eliminowanie wulgaryzmów w życiu szkoły i poza nią. Zapoznanie z historią, kulturą i tradycją naszego regionu. Kształtowanie postaw patriotycznych. Kształtowanie systemu wartości w oparciu o wartości chrześcijańskie i ogólnoludzkie. Wyrabianie poczucia odpowiedzialności za środowisko.
BEZPIECZEŃSTWO
Profilaktyka zachowań ryzykownych. Skuteczne zwalczanie przejawów agresji wśród uczniów. Profilaktyka uzależnień (przestrzeganie przed cyberprzemocą, uzależnieniem od telewizji, gier komputerowych, papierosów, narkotyków, dopalaczy). Wdrażanie do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa w szkole i poza nią.
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
Program Wychowawczo-Profilaktyczny został opracowany na podstawie przeprowadzonej diagnozy potrzeb i problemów występujących w środowisku szkolnym i lokalnym. W oparciu o diagnozę: nauczyciele oraz wychowawcy klas, w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły, wybierają formę oraz metody aktywizujące do realizacji zadań ujętych w Programie. Podczas opracowywania diagnozy należy wziąć pod uwagę czynniki chronione, czynniki ryzyka oraz zachowania ryzykowne.
Czynniki chroniące – to indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka. Czynniki chroniące: poczucie przynależności, pozytywny klimat szkoły, prospołecznie nastawiona grupa rówieśnicza, wymaganie od uczniów odpowiedzialności i udzielania sobie wzajemnej pomocy, okazje do przeżycia sukcesu i rozpoznawania własnych osiągnięć, zdecydowany brak akceptacji przez szkołę dla przemocy(ze strony rówieśników oraz dorosłych).
Czynniki ryzyka- należą do nich indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego współdziałania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego.
Zachowania ryzykowne – stanowią zagrożenia dla prawidłowego rozwoju zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego. Zachowania ryzykowne to podejmowanie działań bądź ich zaniechanie narażające na szkody jednostkę lub jej otoczenie. Dotyczą w szczególności: zażywania substancji psychoaktywnych, szkodliwych nawyków i zachowań, naruszania norm, zaniedbań wobec siebie i innych.
POZIOMY SZKOLNYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
Profilaktyka uniwersalna – ma na celu wpieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju. Propaguje zdrowy styl życia, wskazuje na podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych. Są to działania nastawione na przekazywanie informacji o konsekwencjach używania środków odurzających oraz na kształtowanie ważnych umiejętności życiowych (radzenia sobie ze stresem, nawiązywania kontaktów z ludźmi, opierania się presji grupy rówieśniczej, rozwiązywania konfliktów itp.). Na profilaktykę uniwersalną składają się zarówno działania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, jak i bardziej specjalistyczne programy profilaktyczne.
Profilaktyka selektywna – polega na wspieraniu uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych. Niezbędne jest wtedy podjęcie głębszej interwencji poprzedzonej specjalistyczną diagnozą, pozwalającą określić stopień zagrożenia oraz głębokość problemów psychologicznych, rodzinnych oraz szkolnych. Formy pomocy ustala się na podstawie wyników diagnozy (zajęcia wyrównawcze, terapia indywidualna i rodzinna, socjoterapia). Pomoc ta może być zorganizowana przez pedagoga, poradnię psychologiczno-pedagogiczną, świetlicę terapeutyczną.
Profilaktyka wskazująca – adresowana jest do ludzi z grup wysokiego ryzyka (uzależnionych), którzy ponoszą już poważne konsekwencje swoich zachowań. Jej celem jest ograniczenie głębokości i czasu trwania zaburzeń, a także zmniejszanie szkód związanych z ich ryzykownym trybem życia. Podejmowane działania (odtrucie, leczenie odwykowe, psychoterapia, rehabilitacja, resocjalizacja) organizowane są już nie przez szkoły czy poradnie oświatowe, lecz przez instytucje należące do innych resortów (głównie zdrowia) oraz placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe.
STRATEGIE PROFILAKTYKI
W ramach profilaktyki można wyróżnić następujące strategie działania:
strategie informacyjne – ich celem jest dostarczanie adekwatnych i aktualnych informacji o wszystkich rodzajach środków odurzających i ich wpływie na człowieka. Przeznaczone są dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych. Opierają się na wierze w możliwości samodoskonalenia się człowieka i podejmowania przez niego odpowiedzialnych decyzji;
strategie edukacyjne – opierają się na założeniu, że ludzie w swoim działaniu kierują się zaspokajaniem podstawowych potrzeb takich jak miłość, bezpieczeństwo czy poczucie własnej tożsamości. Strategie edukacyjne pomagają ludziom w rozwijaniu podstawowych umiejętności życiowych takich jak: podejmowanie decyzji, radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie problemów, porozumiewanie się interpersonalne czy wzbudzanie działań umotywowanych;
strategie alternatywne – polegają na pomocy w zaspokajaniu ważnych potrzeb, stwarzaniu możliwości zaangażowania się w pozytywną działalność. Oferują możliwość osiągania zadowolenia i uzyskiwania pozytywnych wzmocnień bez sięgania po środki odurzające. Dostarczają możliwości rywalizowania w pozytywnym rozwoju, w którym ludzie mogą doskonalić samodyscyplinę, zaufanie do siebie, świadomość, poczucie własnej siły i niezależności, stając się tym samym osobami dojrzałymi społecznie;
strategie interwencyjne – zmierzają do pomagania jednostkom w rozpoznawaniu swoich problemów i poszukiwaniu możliwości ich rozwiązywania. Interwencja obejmuje wspieranie ludzi w krytycznych okresach ich życia. Ważna jest tu osobista komunikacja, dzielenie się doświadczeniami i empatyczne słuchanie; e) strategie zmniejszania szkód – celem działań jest ochrona społeczeństwa i samych uzależnionych przed skutkami ich ryzykownych zachowań.
W ramach profilaktyki pierwszorzędowej wykorzystuje się strategie: informacyjne, edukacyjne, działań alternatywnych. W ramach profilaktyki drugorzędowej stosuje się oprócz w/w również strategie interwencyjne.
Działalność informacyjna obejmuje w szczególności:
dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, wychowawcom i rodzicom lub opiekunom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych i innych zagrożeń cywilizacyjnych;
udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów w przypadku używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych;
przekazanie informacji uczniom i wychowankom, ich rodzicom lub opiekunom oraz nauczycielom i wychowawcom na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. poz. 1606).
informowanie uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkół i placówek z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią.
Działalność edukacyjna w szkole polega na stałym poszerzaniu i ugruntowywaniu wiedzy i umiejętności u uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców z zakresu promocji zdrowia i zdrowego stylu życia. Ma na celu rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów, kształtowanie umiejętności życiowych, a w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami. Przygotowanie wychowanków do podejmowania odpowiedzialnych decyzji, jak też doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień.
Działalność profilaktyczna obejmuje: wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia . Podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych. Wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne, są w wyższym stopniu narażeni na ryzyko zachowań ryzykownych. Informowanie uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców w sytuacjach kryzysowych.
Działania te obejmują w szczególności:
realizowanie dla uczniów oraz ich rodziców programów profilaktycznych ;
przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby;
doskonalenie nauczycieli i wychowawców, w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów i wychowanków zachowań ryzykownych.
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH.
- KSZTAŁTOWANIE POZYTYWNYCH POSTAW SPOŁECZNYCH I PROMOWANIE BEZPIECZNYCH ZACHOWAŃ .
- KSZTAŁTOWANIE WIĘZI Z KRAJEM OJCZYSTYM, POSZANOWANIE DLA DZIEDZICTWA NARODOWEGO ORAZ INNYCH KULTUR I TRADYCJI .
- WYCHOWANIE PROZDROWOTNE.
- WYCHOWANIE EKOLOGICZNE.
- PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ.
LP. | ZADANIA | CELE | FORMY I SPOSÓB REALIZACJI |
1. | Przygotowanie uczniów do świadomego, aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
|
1. Rozwijanie samorządności uczniów. Uczenie zasad demokracji.
2. Rozwijanie tolerancji wobec innych. Kształtowanie właściwych postaw w stosunku do osób niepełnosprawnych, starszych i odmiennych kulturowo. 3. Poznanie i respektowanie praw i obowiązków ucznia. 4. Rozwijanie zainteresowań uczniów, rozbudzanie pasji. 5. Udział uczniów w konkursach, zawodach sportowych i innych formach prezentacji własnych umiejętności, wiedzy. 6. Udział uczniów w imprezach oraz uroczystościach organizowanych przez szkołę. 8. Kształtowanie umiejętności bycia członkiem zespołu klasowego, szkolnego.
9. Wyzwalanie aktywności pozalekcyjnej uczniów.
|
Udział w pracach Samorządu Szkolnego i klasowego.
Udział uczniów w procesie planowania pracy klasy, szkoły.
Reprezentowanie szkoły w czasie uroczystości lokalnych.
Spotkania z ciekawymi osobami, autorytetami lokalnymi.
Kodeks Ucznia, Statut Szkoły, regulaminy szkolne, realizacja projektów przedmiotowych i szkolnych.
Udział w lekcjach warsztatowych psychoedukacyjnych, w konkursach, zawodach sportowych.
Prezentacja wyników konkursów na apelu i gazetkach szkolnych.
Imprezy integracyjne, uroczystości, wyjazdy itp. Działalność na rzecz środowiska, szkoły(wolontariat), pomoc materialna.
|
2. | Dążenie do uzyskania wysokiego poziomu kultury osobistej | 1. Budowanie systemu wartości.
2. Wpajanie szacunku i tolerancji do odmiennych poglądów, ludzi, religii itp. 3. Wdrażanie do uważnego słuchania, rozmawiania, zawierania kompromisów. 4. Egzekwowanie właściwego zachowania uczniów wobec osób dorosłych, rówieśników. 5. Wzmacnianie pozytywnych postaw (postawy prospołeczne. Percepcja wartościowych i pozytywna komunikacja) 6. Zwracanie uwagi na kulturę osobistą, w tym kulturę języka. 7. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne słowa i czyny. 8. Nagradzanie uczniów za pracę na rzecz klasy, szkoły, środowiska. 9. Przekazanie uczniom informacji na temat konieczności poszanowania cudzych dóbr materialnych i osobistych oraz mienia szkoły.
|
Udział w akcjach charytatywnych i wolontariacie.
Prowadzenie zajęć ukazujących wzorce osobowe, właściwe zachowania i postawy w literaturze, historii, współczesności.
Wyjścia do kina, teatru, na koncerty i wystawy.
Lekcje wychowawcze, pogadanki, apele szkolne.
Działania mające na celu wykazanie troski o wygląd sal, otoczenia szkoły.
Omawianie z uczniami sposobu radzenia sobie w trudnych sytuacjach szkolnych i życiowych.
Organizacja zajęć profilaktyczno-wychowawczych oraz psychoedukacyjnych. |
3. | Rozwijanie zachowań asertywnych i empatycznych
Kształtowanie umiejętności pełnienia ról społecznych. |
1. Ćwiczenie prawidłowych postaw i zachowań uczniów w grupie rówieśniczej( uczeń umie uszanować zdanie innych oraz potrafi bronić własnego zdania; uczeń umie powiedzieć nie na niewłaściwe propozycje,
dokonuje trafnego wyboru). 2. Rozwijanie umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi w sposób asertywny.
3. Przeciwdziałanie przejawom niedostosowania społecznego.
|
Pogadanki na lekcjach, prelekcje specjalistów.
Realizacja programów profilaktycznych.
Opieka Zespołu ds.Psychologiczno-Pedagogicznych ( wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego, pedagoga specj).
Współpraca z pracownikami PPP, kuratorami sądowymi i społecznymi, pracownikami Policji, MOPS, GKRPA, MZI itp.
|
4. | Integracja działań wychowawczo-profilaktycznych szkoły i rodziców | 1. Zapoznanie rodziców ze Statutem Szkoły, Programem Wychowawczo-Profilaktycznym oraz z dokumentem: Standardy Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem
2. Dokładne precyzowanie wymagań stawianych uczniom, dotyczących pożądanych przez Szkołę zachowań, które zapewnią utrzymanie ładu społecznego i bezpieczeństwa uczniów. Egzekwowanie powyższych wymagań. 3. Uwzględnienie na zebraniach z rodzicami tematów z zakresu wychowania, adekwatnych do problemów klasowych. 4. Badanie opinii rodziców (na spotkaniach rodziców z wychowawcami klas). 5. Włączenie rodziców do pracy przy realizacji zamierzeń wychowawczych. 6.Udział w uroczystościach i imprezach szkolnych, klasowych. Współpraca rodziców w planowaniu działań wychowawczych 7. Pomoc w rozwiązywaniu problemów dziecka. 6. Przekazanie rodzicom informacji na temat praw i obowiązków ucznia oraz oddziaływań wychowawczych. Uświadomienie szkodliwości nadopiekuńczej postawy, liberalnego wychowania itp. 8. Uczestnictwo rodziców w lekcjach otwartych. 9. Organizowanie imprez dla rodziców i z udziałem rodziców.
|
Działania pracowników szkoły mające na celu bezpieczeństwo uczniów: dyżury nauczycieli, opracowywanie procedur i reagowanie w sytuacjach trudnych.
Wychowawcy klas konsultują z rodzicami ich oczekiwania odnośnie pracy wychowawczej i profilaktycznej. Współpraca z Radą Rodziców.
Konsultacje dla rodziców(raz w miesiącu i wg. potrzeb), tablice informacyjne.
W formie ankiet lub wyrażania opinii na zebraniach klasowych.
Udział rodziców w tworzeniu programów szkolnych(Statut Szkolny, Standardy Ochrony Małoletnich, Program Wychowawczo-Profilaktyczny)
Prelekcje specjalistów, informacje przekazywane przez wychowawców.
Angażowanie rodziców do uczestnictwa i współorganizowania uroczystości i wyjazdów klasowych, szkolnych.
Organizowanie pogadanek tematycznych i psychoedukacyjnych.
Organizacja Festynu Szkolnego |
5. | Kultywowania tradycji oraz poczucia przynależności do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej.
.
|
1.Budowanie poczucia przynależności do rodziny, grupy klasowej
i wspólnoty narodowej. 2.Poszanowanie dla tradycji i pamięci narodowej. 3.Obchody świąt narodowych i szkolnych. 4. Zachowanie tożsamości narodowej we wspólnocie. Wychowanie w duchu tolerancji.
|
Zwracanie uwagi na odpowiedni strój oraz kulturalne zachowanie się w miejscach Pamięci Narodowej, w czasie uroczystości szkolnych i pozaszkolnych.
Organizacja i aktywny udział w uroczystościach o charakterze rocznicowym i patriotycznym.
Pielęgnowanie polskiej tradycji narodowej, wystawy, konkursy itp.
Warsztaty i lekcje kształtujące postawę tolerancji.
Opieka nad miejscami pamięci narodowej.
Poznanie sylwetki Patronki Szkoły i troska o pamiątki po niej.
Prowadzenie kroniki szkolnej.
Organizacja uroczystości szkolnych i klasowych, wycieczki fakultatywne.
Konkursy wiedzy, konkursy plastyczne. |
6. | Wprowadzenie ucznia do wspólnoty klasowej, szkolnej i lokalnej. | 1.Zdobywanie i pogłębianie wiedzy o własnej miejscowości, regionie, kraju.
2. Poznanie historii i tradycji Wycieczki lokalne, wystawki, gazetki, zajęcia dydaktyczne. 3. Wdrażanie do aktywnego uczestnictwa w życiu wspólnoty lokalnej, imprezach regionalnych.
4.Organizowanie imprez na rzecz szkoły i środowiska.
5. Poznanie historii najważniejszych obiektów w mieście i gminie.
|
Wycieczki lokalne, wystawki, gazetki, zajęcia dydaktyczne.
Organizacja imprez, uroczystości szkolnych. Udział w konkursach przedmiotowych.
Udział w imprezach historycznych, kulturalnych, profilaktycznych organizowanych przez szkołę i inne instytucje lokalne.
|
7. | Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu.
|
1. Korygowanie wad budowy, postawy oraz wymowy.
2. Kształtowanie nawyku dbania o własne zdrowie. Zwracanie uwagi na utrzymanie higieny ciała. Dbanie o schludny wygląd zewnętrzny.
3. Wpajanie zdrowego stylu życia, odżywiania i wypoczynku. Umiejętne zagospodarowanie czasu wolnego. 4. Kształtowanie sprawności fizycznej, odporności. Uświadomienie roli i znaczenia sportu.
5.Zachowanie zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i ulicach ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczną drogę do szkoły.
6. Uczenie podstawowych umiejętności w zakresie udzielania Pierwszej Pomocy ( zakres wprowadzanych umiejętności w zależności od wieku dzieci). |
Realizacja zajęć z gimnastyki korekcyjnej i zajęć logopedycznych.
Lekcje przedmiotowe i zajęcia realizujące edukację zdrowotną.
Pogadanki na godzinach wychowawczych, organizacja czynnego wypoczynku w czasie wolnym, konkursy/działania dotyczące zdrowego stylu życia.
Organizowanie kół zainteresowań.
Lekcje wychowania fizycznego i zajęcia UKS.
Miasteczko Ruchu Drogowego- Przeprowadzenie egzaminu na kartę rowerową.
Organizowanie zajęć w terenie, wycieczek pieszych, rowerowych.
Prowadzenie zajęć wychowania komunikacyjnego. Spotkania z pracownikami Policji.
Cykliczne szkolenia pracowników szkoły ”Pierwsza Pomoc”.
Zajęcia szkolne z zakresu profilaktyki zdrowotnej ”Pierwsza Pomoc”.
|
8. | Zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego.
Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa ucznia w szkole.
|
1. Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy wszystkim uczniom.
2. Zapewnienie uczniom stałej opieki oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 3. Wprowadzenie nowych zasad korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły(Statut Szkoły). 4. Współpraca z powołanymi do tego instytucjami, organizacjami. 5. Ochrona uczniów przed skutkami niepożądanych działań ludzi z zewnątrz. 6. Eliminowanie zagrożeń pożarowych. 7. Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpoczynku między lekcjami. 8. Ochrona mienia społecznego. 9. Przeciwdziałanie agresji w szkole. 10. Eliminowanie zagrożeń związanych z zachowaniami ryzykownymi uczniów.
11.Rozpoznawanie nietypowych sygnałów niebezpieczeństwa.
|
Opracowanie i realizacja harmonogramu dyżurów nauczycielskich.
Zapoznanie uczniów i rodziców z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na terenie szkoły. W pracy z uczniami uwzględnia się orzeczenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej oraz opinie PPP, jak i diagnozy specjalistów diagnozujących dziecI.
Współpraca z powołanymi do tego instytucjami, organizacjami.
Lekcje wychowawcze.
Zajęcia warsztatowe z zakresu: profilaktyki uzależnień, promocji zdrowia.
Pogadanki, prezentacje multimedialne, spotkania z policjantem.
Zajęcia z pedagogiem szk., pielęgniarką, ratownikiem medycznym. Czytanie literatury dotyczącej tematu.
.
|
9. | Uzależnienia, rozpoznanie ich i zapobieganie im.
|
1. Podnoszenie wiedzy ucznia na temat zagrożeń społecznych.
2. Kształtowanie umiejętności unikania negatywnych wpływów środowiska. 3. Kształtowanie umiejętności refleksyjnego, celowego korzystania z elektronicznych nośników informacji- internet, gry komputerowe, telefon komórkowy itp.
|
Współpraca i spotkania z kuratorem sądowym, lekarzem, psychologiem. Realizacja programów profilaktycznych odpowiednio do potrzeb, prowadzenie zajęć terapeutycznych z klasą. Kierowanie uczniów z rodzin problemowych do psychologa i pedagoga szkolnego.
Zajęcia psychoedukacyjne na temat zagrożeń ze specjalistami „Narkotykowe i Internetowe Dylematy”.
Zajęcia profilaktyczno-wychowawcze prowadzone z wychowawcami oraz pedagogiem szkolnym i specjalnym. |
10. | Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.
. |
1. Przybliżenie uczniom problematyki konieczności ochrony środowiska naturalnego.
2. Ukazanie wpływu codziennych czynności i ekologicznych. Udział w akcjach np.: Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi, zbiórka surowców wtórnych, porządkowanie terenu przyszkolnego. 3. Uwrażliwienie na związek degradacji środowiska ze zdrowiem człowieka.
|
Organizowanie zajęć wychowawczych i przyrodniczych w terenie.
Realizacja ścieżki ekologicznej.
Organizacja szkolnych i lokalnych konkursów ekologicznych.
Pogadanki oraz warsztaty tematyczne.
|
11. | Kształtowanie umiejętności samodzielnego, codziennego dbania o własne bezpieczeństwo.
|
1.Zaznajamianie sie z przepisami BHP oraz drogami ewakuacyjnymi w szkole.
2.Systematyczne przypominanie zasad bezpiecznego poruszania się po drogach, podróżowania, nawiązywania znajomości oraz wypoczynku. 3. Zaznajamianie z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu i urządzeń elektronicznych (telefonów komórkowych, tabletów, itp.)
|
Lekcje wychowawcą.
Zajęcia warsztatowe i psychoedukacyjne z pedagogiem i psychologiem szkolnym lub innymi specjalistami.
Apele, pogadanki z pracownikami Policji. Organizacja zajęć pozalekcyjnych.
|
12. |
Eliminowanie agresji rówieśniczej z życia szkoły.
|
1. Minimalizowanie zagrożeń związanych z drogą „do”i „ze” szkoły.
2. Kształtowanie gotowości i umiejętności udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. 3. Uświadamianie zagrożeń związanych z życiem towarzyskim, podróżami, aktywnością w okresach wolnych od nauki. 4. Doskonalenie umiejętności szacowania ryzyka sytuacyjnego. 5. Uświadamianie zagrożeń związanych z korzystaniem z Internetu. 6. Poznawanie sposobów krytycznego korzystania z mediów i prasy. 7.Doskonalenie umiejętności rozpoznawania i nazywania zachowań agresywnych oraz egoistycznych (problem wykluczeń).
7.Kształtowanie postaw odrzucających przemoc oraz umiejętności nieagresywnego, asertywnego zachowywania się w sytuacjach konfliktowych i problemowych.
8.Monitorowanie nasilenia zjawiska agresji w szkole.
9. Wspieranie nabywania umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, ryzykownych i konfliktowych.
|
Pogadanki, prezentacje multimedialne, spotkania z policjantem.
Zajęcia z pedagogiem szk., pielęgniarką, ratownikiem medycznym.
Czytanie literatury dotyczącej tematu.
Realizacja programów profilaktycznych.
Zajęcia psychoedukacyjne ze specjalistami.
Zajęcia wychowawcze, spotkania z psychologiem, kuratorem sądowym, przedstawicielem Policji.
Organizacja zajęć warsztatowych i psychoedukacyjnych poruszających problem przemocy, agresji i wykluczeń(zaproszenie specjalistów z zewnątrz).
Nauka mediacji w rozwiązywaniu konfliktów rówieśniczych.
|
13. | Wspieranie nabywania umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, ryzykownych i konfliktowych.
|
1. Doskonalenie umiejętności rozpoznawania czynników ryzyka.
2. Propagowanie wiedzy o społecznych mechanizmach wywierania wpływu i konstruktywnych sposobach radzenia sobie z nimi. 3. Podniesienie kompetencji wychowawczych rodziców, opiekunów. |
Negocjacje, mediacje, asertywna komunikacja własnych potrzeb, dyskusje, rozmowy, pogadanki.
Aktywne uczestniczenie w lokalnych i krajowych akcjach edukacyjnych.
Współpraca z osobami i instytucjami zajmującymi się problematyką przemocy.
|
14. | Zapobieganie niepowodzeniom
szkolnym. |
1. Diagnozowanie trudności w nauce. Wspieranie uczniów mających trudności w nauce i aklimatyzacji w grupie klasowej i szkolnej.
2. Dostosowywanie wymagań do możliwości indywidualnych uczniów. 3. Zorganizowanie pomocy koleżeńskiej. 4. Tworzenie zespołów wsparcia. 5. Budowanie motywacji do nauki i innych działań związanych z edukacją i poszerzaniem zainteresowań. |
Organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej na terenie szkoły.
Organizacja lekcji wychowawczych pod kątem integracji grup klasowych, poprawnej komunikacji rówieśniczej i eliminowania zjawiska wykluczeń.
Organizacja szkoleń dla nauczycieli i rodziców poszerzających wiedzę na temat motywowania uczniów do pracy szkolnej, jak też tworzenia zintegrowanych zespołów klasowych(eliminacja problemu wykluczeń). |
15. | Opieka zdrowotna i pomoc socjalna
|
1. Organizowanie bezpłatnych obiadów w stołówce szkolnej.
2. Zapomogi losowe dla dzieci najbardziej potrzebujących. 3. Opieka po lekcjach w świetlicy szkolnej- pomoc w nauce. 4. Badania kontrolne i przesiewowe prowadzone przez pielęgniarkę i lekarza pediatrę.
|
Organizowanie akcji charytatywnych na terenie szkoły np. Szlachetna paczka, wolontariat-pomoc w nauce.
Pozyskiwanie środków finansowych w ramach działalności Samorządu Uczniowskiego.
Pozyskiwanie dofinansowania do wyjazdów dla uczniów potrzebujących ze środków GKRPA przy Urzędzie Miasta Szczyrk.
|
16. | Opracowanie i przeprowadzenie badań ankietowych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli.
|
1.Wykrywanie form przemocy wśród uczniów.
2.Pogłębianie wiedzy na temat uzależnień i bezpieczeństwa uczniów. 3.Wykrywanie innych form zaburzeń zachowania wśród uczniów. |
Ankiety i kwestionariusze badań(uzależnienia, środki psychoaktywne, agresja rówieśnicza).
Obserwacje i wywiady z przedstawicielami instytucji pracującymi z dziećmi i rodzinami.
|
SPOSOBY EWALUACJI PROGRAMU.
Zasady ewaluacji Programu Wychowawczo-Profilaktycznego.
Ewaluacja programu polega na systematycznym gromadzeniu informacji na temat prowadzonych działań, w celu ich modyfikacji i podnoszenia jego skuteczności . Ewaluacja uwzględnia wszystkie zmiany, które następują w prawie oświatowym oraz w dokumentacji szkolnej. Przeprowadza ją Zespół Wychowawczy, pod kierownictwem Alicji Kołaszewskiej- pedagog i psycholog szkolnej. Drugą osobą współodpowiedzialną za przeprowadzenie ewaluacji jest Katarzyna Lipianin –Drabek pełniąca funkcję pedagoga specjalnego. Zadaniem Zespołu jest opracowanie planu ewaluacji, analiza dokumentacji, przeprowadzenie rozmów na temat dzieci z rodzicami i innymi instytucjami pracującymi z dziećmi. Z wynikami ewaluacji zostanie zapoznana jest Rada Pedagogiczna i Rada Rodziców.
Kryteria Ewaluacji:
Kryterium zgodności
- zgodność efektów programu z założonymi celami,
- zgodność celów programu z potrzebami adresatów programu,
- zgodność wiedzy i umiejętności nabytych przez uczestników programu z zaplanowanymi w programie.
Kryterium efektywności
- stopień zmniejszenia ilości zachowań ryzykownych u uczniów,
- poprawa klimatu szkoły (w zakresie przewidzianym w programie),
- wzrost kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców itp.
Metody zbierania informacji
- badania ankietowe dla uczniów i rodziców (opcjonalnie),
- obserwacja bieżących zachowań uczniów na zajęciach lekcyjnych, podczas przerw, w trakcie zajęć świetlicowych, a także podczas wycieczek oraz imprez szkolnych i pozaszkolnych,
- spostrzeżenia wychowawców i nauczycieli poszczególnych przedmiotów,
analiza dokumentacji szkolnej dotyczącej diagnozowania,
- monitorowanie oraz podejmowanie interwencji wychowawczych, które stanowią: dzienniki lekcyjne, frekwencja i postępy w nauce dokumentacja pedagoga szkolnego i specjalnego oraz innych specjalistów, analiza sukcesów i niepowodzeń szkolnych dokonywana systematycznie podczas całego roku szkolnego, rozmowy indywidualne i wywiady prowadzone z uczniami i ich rodzicami oraz nauczycielami ,
- wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora szkoły,
- informacje od rodziców uczniów uzyskane w czasie zebrań i uzyskane od przedstawicieli Rady Rodziców.
Wszystkie zebrane informacje zostaną odpowiednio opracowane, a ich wyniki stanowić będą podstawę do wprowadzenia ewentualnej modyfikacji Programu Wychowawczo-Profilaktycznego, wynikającej z aktualnych potrzeb szkoły i środowiska.
UWAGI KOŃCOWE
Program Wychowawczo- Profilaktyczny jest ściśle powiązany z programami dydaktycznymi i stanowi zbiór jednolitych działań wszystkich podmiotów działających na terenie szkoły. W celu zapewnienia skutecznej realizacji celów i zadań przyjętego programu należy zapoznać z jego treścią wszystkich rodziców uczniów oraz pracowników szkoły. Program ten stanowi podstawę do planowania pracy wychowawczej oraz działań profilaktycznych w poszczególnych klasach, po uwzględnieniu potrzeb uczniów na danym etapie kształcenia. Harmonogram działań wychowawczych i profilaktycznych w danej klasie tworzą wychowawcy klas.